Pojazdy zabytkowe i kolekcjonerskie
ŚWIĘTOKRZYSKI WOJEWÓDZKI KONSERWATOR ZABYTKÓW W KIELCACH INFORMUJE O ZMIANACH W PROCEDURZE WŁĄCZENIA KARTY RUCHOMEGO ZABYTKU TECHNIKI DO WOJEWÓDZKIEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW
Obowiązujące od dnia 20.06.2024 r.
Pojazdy włączane są do wojewódzkiej ewidencji zabytków zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 840 ze zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (t.j. Dz. U. z 2021, poz. 56)
Wojewódzka ewidencja zabytków tworzona jest na podstawie kart ewidencyjnych. Włączenie karty ewidencyjnej pojazdu do wojewódzkiej ewidencji zbytków odbywa się na wniosek właściciela lub za jego zgodą potwierdzoną pisemnie (art. 22 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 840 ze zm.).
POJAZD ZABYTKOWY W ŚWIETLE PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE ZABYTKÓW:
- Art. 3, pkt 1… rzecz ruchoma stanowiąca świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na wartość historyczną, artystyczną lub naukową.
- Art. 6 ust. 1, pkt 2 lit. d. … ruchomy zabytek techniki to środek transportu taki który świadczy o kulturze materialnej, charakterystycznej dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego.
- Art. 51 ust. 1 Jednorazowego pozwolenia na stały wywóz zabytku za granicę wymagają zabytki zaliczane do jednej z następujących kategorii: (…) 14) środków transportu, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 32 000 zł;
WYJAŚNIENIA:
Decydując się na wybór obiektu do prawnej ochrony zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, wojewódzki konserwator zabytków ma na uwadze:
- definicję zabytku zawierającą pojęcie „wartości” oraz „minionej epoki”, jak również – w odniesieniu do zabytków ruchomych, jakimi są środki transportu - treść art. 51 ust. 1 pkt. 14 ustawy, mówiący o braku konieczności uzyskania pozwolenia na wywóz za granicę pojazdów, które mają mniej niż 50 lat (i ich wartość jest wyższa niż 32 000 zł)
- definicję pojazdu zabytkowego określoną w art. 2. ust. 39 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1047 ze zm.), wskazującą, iż pojazd zabytkowy to pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do rejestru zabytków lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, a także pojazd wpisany do inwentarza muzealiów, zgodnie z odrębnymi przepisami.
- definicję pojazdu historycznego określoną w art. 2 ust.1 pkt 11 lit. a), lit. b) Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2500 ze zm.). Pojazd historyczny – pojazd mechaniczny, […] będący pojazdem zabytkowym w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym, lub pojazdem mającym co najmniej 40 lat.
WOBEC POWYŻSZEGO ŚWIĘTOKRZYSKI WOJEWÓDZKI KONSERWATOR ZABYTKÓW W KIELCACH WPROWADZA NASTĘPUJĄCE KRYTERIA DECYDUJĄCE O MOŻLIWOŚCI WŁĄCZENIA POJAZDU DO WOJEWÓDZKIEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO:
- wiek pojazdu minimum 40 lat;
- pojazd w modelu nie produkowanym od 20 lat;
- minimum 75 % zachowanych części oryginalnych, bez znacznych zmian podwozia, układu kierowniczego lub hamulcowego i silnika;
- pojazd, który posiada co najmniej 30 lat, jeśli:
– brał udział w wydarzeniu historycznym lub powiązany jest z osiągnieciami sportowymi;
– jest egzemplarzem unikatowym z uwagi na: wyjątkowe, przełomowe rozwiązania konstrukcyjne – dokumentuje ważne etapy rozwoju techniki motoryzacyjnej, jednostkową produkcję oraz sporadyczne występowanie na rynku krajowym i zagranicznym.
Jednocześnie przy ocenianiu wartości zabytkowych pojazdu uwzględnia się wytyczne opracowane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa (Cel i zakres ewidencji zabytków techniki, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2011), w szczególności przy zastosowaniu przedstawionych poniżej kryteriów:
1. Kryterium postępu technicznego - stosuje się do obiektów, w których, w określonym kontekście historycznym (tj. w danych warunkach, miejscu i czasie), zastosowano unikatowe rozwiązania konstrukcyjne lub technologiczne. Ta unikatowość może się odnosić zarówno do całego obiektu, jak i do jego poszczególnych elementów. Obiekty takie zasługują na miano „świadectw rozwoju technicznego”. Świadectwami rozwoju technicznego będą także obiekty, w których dzięki modernizacji osiągnięto większą wydajność pracy, mierzoną zmniejszeniem zużycia energii, surowców lub czasu pracy. Świadectwem postępu technicznego może też być przystosowanie obiektu do innych niż pierwotnie funkcji, np. przez zmianę systemu energetycznego, wymianę maszyn, modernizację urządzeń technicznych, przekształcenie systemu transportu wewnętrznego zakładu itp.
2. Kryterium metrykalne - uwzględnia czas powstania obiektu i jego późniejsze dzieje oraz dane dotyczące twórcy, inwestora lub producenta.
3. Kryterium wartości artystycznej lub historycznej.
4. Kryterium stopnia zachowania substancji oryginalnej w zabytkach techniki - odnosi się do:
a) obiektów nie zmienionych od chwili powstania, zarówno co do zabudowy, jak i wyposażenia;
b) obiektów zmodernizowanych, w których zachowało się pełne wyposażenie techniczne;
c) obiektów z częściowo zachowanym wyposażeniem technicznym;
d) obiektów bez wyposażenia technicznego.
5. Kryterium rzadkości występowania obiektu (w skali światowej, krajowej, regionalnej, środowiskowej).
Właściwość orzekania o włączeniu karty ewidencyjnej pojazdu zabytkowego do wojewódzkiej ewidencji zabytków posiada jedynie wojewódzki konserwator zabytków. Każdy pojazd traktowany jest indywidualnie, a ostateczna ocena podejmowana jest na podstawie kompletu odpowiednio przygotowanych dokumentów.
Do ewidencji zabytków włączane są obiekty, które spełniają definicję zabytku określoną w art. 3 ustawy o ochronie zabytków – są dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczna, artystyczną lub naukową.
Należy zaznaczyć, iż karta ewidencyjna pojazdu winna prezentować odpowiedni poziom merytoryczny i uwzględniać, m.in. analizę oryginalności części składowych pojazdu, informację o przebiegu pojazdu, określenie wartości zabytkowych uzasadniających kwalifikację pojazdu do wez, informację o ilości wyprodukowanych pojazdów danego typu/modelu.
KONIECZNE DOKUMENTY:
- wniosek właściciela pojazdu z prośbą o włączenie do ewidencji (z oświadczeniem o posiadanym prawie własności);
- dwa egzemplarze karty ewidencyjnej zabytku opracowanej zgodnie z instrukcjami Narodowego Instytutu Dziedzictwa;
- opinia rzeczoznawcy, specjalisty w dziedzinie techniki (jeśli karta została sporządzona przez osobę bez poświadczonego wykształcenia w dziedzinie orzekania w zakresie zabytków techniki);
- opłata 17 zł – za wydanie zaświadczenia, na konto Urzędu Miasta w Kielcach,
nr konta bankowego: 38 1050 0099 6450 9000 0000 0000;
FORMULARZE:
- Wniosek o włączenie pojazdu do wojewódzkiej ewidencji zabytków
- Zawiadomienie o zakupie i zmianie miejsca przechowywania pojazdu
- Zawiadomienie o zbyciu pojazdu
- Zgoda na włączenie pojazdu do wojewódzkiej ewidencji zabytków
WZORY:
- Karta ewidencyjna ruchomych zabytków techniki
- Załącznik do karty ewidencyjnej
- Instrukcja opracowania kart ewidencyjnych
https://nid.pl/dzialalnosc/gromadzenie-dokumentacji-rejestru-i-ewidencji/ewidencja-zabytkow/